Yatırımcıların Korunması

SERMAYE PİYASALARINDA YATIRIMCILARIN KORUNMASI

Sermaye piyasaları, tasarrufların likidite ihtiyacı duyan sektörlere aktarılarak gerekli fon birikimini sağlaması bakımından büyük öneme sahiptir. Sermaye piyasasının bu işlevini sürdürebilmesi ancak fon aktarımının sağlıklı ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesi ve tüm süreç boyunca tasarruf sahibi yatırımcıların haklarının korunması sayesinde mümkündür. Yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması, piyasanın güven ve açıklık içinde çalışmasını ve böylece yatırımcıların da sermaye piyasasına etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlar.

Sermaye piyasalarında finansal krizler ile ihraççılar, sermaye piyasası kurumları ve kamu otoriteleri kaynaklı olumsuz eylemler nedeniyle yatırımcıların korunma ihtiyacını doğmaktadır. Bu tür olumsuz eylemlere maruz kalma, sermaye piyasasına duyulan güvenin azalması sonucunu da doğurmaktadır. Bu nedenle finansal düzenleyici ve denetleyici kurumlar bu tür olumsuz eylemlerle mücadeleyi faaliyetlerinin başına koymakta ve yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için farklı yollar geliştirmektedir.

Yatırımcıların sermaye piyasalarında gerçekleştirdikleri işlemler üç farklı açıdan incelenebilir. İlk olarak, yatırımcılar, bir ihraççının menkul kıymetlerini satın aldıklarında katılımcı sıfatına sahip olurlar. İkinci olarak, yatırımcılar, ikincil piyasalarda menkul kıymetlerin alım satım işlemlerini yaparak piyasa oyuncusu olarak hareket ederler. Son olarak, yatırımcılar yatırım kuruluşlarından hizmet aldıklarından dolayı bu kuruluşların müşterisi konumundadırlar. Bu özellikleri sebebiyle yatırımcılar farklı şekillerde çıkar çatışmalarına, piyasa bozucu eylemlere ve suistimallere maruz kalmakta olup, bu durum çok yönlü bir koruma ihtiyacını da ortaya çıkarmaktadır.

Öncelikle, yatırımcının katılımcı sıfatı ile hareket etmesi neticesinde ortaya çıkan temel problem yatırımcılar ile ihraççılar arasındaki asimetrik bilgi sorunudur. Bu kapsamda, sermaye piyasasında tasarruflarını pay yatırımlarında değerlendiren yatırımcılar zaman zaman, menkul kıymete ilişkin riskler veya tüm kıymetleri etkileyen genel riskler ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Bununla birlikte Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) düzenlemelerinin yanı sıra ilgili otoritelerin gözetim ve denetim faaliyetleri ve ihraççı şirketlerce kamuyu aydınlatma platformu (KAP) aracılığıyla yapılan bildirimler piyasaya açıklık getirerek, yatırımcının korunmasına yardımcı olmaktadır.

İkinci olarak, yatırımcılar, ikincil piyasalarda menkul kıymetlerin alım satımını yaparken piyasa oyuncusu olarak hareket ederler. Bu bağlamda, piyasa dolandırıcılığı (manipülasyon), bilgi suistimali (içerden öğrenenler ticareti) ve diğer piyasa bozucu uygulamaların önlenmesi, ortaya çıkarılması, yasaklanması ve bu eylemlere karışanlara etkin ve caydırıcı yaptırımlar uygulanması ikincil piyasalarda işlem yapan yatırımcıların korunması ve piyasaya duyulan güvenin artırılması açısından büyük öneme sahiptir.

Son olarak, yatırımcılar yatırım kuruluşlarınca (aracı kurum ve bankalar) sağlanan hizmetlerden faydalanırken, bu kuruluşların müşterisi konumundadırlar. Müşteri sıfatıyla hareket eden yatırımcılar, yatırım kuruluşlarının hileli davranışları, sahibi bulundukları varlıkların ve fonların kötüye kullanımı, çıkar çatışmaları ve firmanın hizmet sağlamadaki yetersizliği gibi durumlarla karşılaşabilmekte ve bu sebeple zarara uğrayabilmektedirler.

Her ne kadar hukuki mevzuat, piyasa düzenlemeleri ve ilgili otoritelerin gözetim ve denetim faaliyetleri yatırımcıların korunması ilkesine göre şekillenmiş olsa da, yatırımcıların yukarıda açıklanan olumsuz uygulamalarla karşılaşabildikleri görülmektedir. Bu gibi durumlarda Yatırımcıların hak ve menfaatlerini korumak adına başvurabilecekleri farklı yöntemler bulunmaktadır.

Öncelikle yatırımcılar katılımcı sıfatıyla almış bulundukları şirket paylarından doğan bilgi alma ve inceleme, genel kurula katılım, oy kullanma, kar payı ve azınlık hakları gibi haklarını yakından takip etmeliler. Yatırımcı, ikincil piyasalarda gerçekleştirilen şüpheli bir işlemle zarara uğratıldığını düşünüyor ise bir dilekçe ile SPK’ya başvurabilir. SPK yatırımcılardan gelen şikayet dilekçelerini ve bilgi edinme başvurularını dikkate alarak gerekli gördüğü takdirde konuya ilişkin inceleme başlatmaktadır.

Diğer taraftan, yatırımcılar ile aracı kuruluşlar arasında bir ihtilaf yaşanması durumunda yatırımcılar öncelikle aracı kuruluş ile irtibata geçerek eğer bir hata varsa düzeltilmesini talep edebilir. İhtilafın çözülmemesi durumunda yine konunun özetlendiği bir dilekçe ile ilgili kurumlara başvuru hakkı bulunmaktadır. Yatırımcılar ile aracı kuruluşlar arasında borsa işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar Borsa İstanbul nezdinde çözümlenmektedir. Bunun dışında, Türkiye Sermaye Piyasası Birliği de kendi üyeleri arasında ve üyeleri ile yatırımcılar arasında borsa işlemleri dışındaki işlemlerden doğan uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olmaktadır. Ayrıca, yatırımcıların her zaman adli yargı yoluna başvurma hakları bulunmaktadır.

Sermaye Piyasalarında Yatırımcıların Korunması

 

 

Bu Internet sitesinde bulunan bilgiler Egeli Hukuk Bürosu tarafından, Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları ve yürürlükteki Avukatlık Kanunu uyarınca sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir.

Bu Internet sitesinde yer alan bilgiler, reklam veya diğer bir ticari amaca hizmet etmemektedir ve bu amaçlarla veya Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kurallarına aykırı herhangi diğer bir amaçla kullanılamaz, hiçbir şekilde hukuki tavsiye veya görüş teşkil etmez veya bunların yerine geçmez, Egeli Hukuk Bürosu ve ziyaretçi arasında avukat-müvekkil ilişkisi yaratmaz, güncel hukuki gelişmeleri yansıtmayabilir. 

Egeli Hukuk Bürosu, bu internet sitesinde yer alan bilgilerden ve ziyaretçilerin bu internet sitesinde verilen bilgilere dayanarak gerçekleştirecekleri işlem ve eylemlerden sorumluluk kabul etmemektedir. Büromuzun yazılı muvafakati olmadan bu internet sitesine link verilemez. 

Bu internet sitesinde yer alan tüm bilgilere ve logoya ilişkin tüm fikri mülkiyet hakları Egeli Hukuk Bürosu’na aittir ve Egeli Hukuk Bürosu’nun yazılı muvafakati olmadan kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya kullanılamaz.