Egeli Hukuk & Arabuluculuk Bürosu

FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNDA (TELİF HAKLARI YASASI) YAPILACAK OLAN DEĞİŞİKLİKLER MECLİSE SEVK EDİLDİ

Türkiye’de telif hakları yasası olarak bilinen 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunu değişiklikleri 7 yılı geçen bir çalışma sonu tamamlanarak görüşülmek üzere TBMM ye sevk edildi. Yasa değişiklik çalışmaları uzun yıllardır devam etmekteydi. Değişiklik metnini hazırlayan kültür ve turizm bakanlığı geçen yıl yani 2017 yılı içinde bu çalışmalara hız vermiştir. Bakanlık bu değişiklikleri yaparken Avrupa Birliği direktiflerini ve son gelişmeleri esas almıştır. Türkiye’de bulunan eser sahipleri ,yayıncılar, yapımcılar ve icracı sanatçılar dan oluşan çalışma grupları ile görüş alışverişinde bulunulmuş ve neredeyse herkesin görüşü alınmıştır. Bakanlık titiz bir çalışma ile dengeleri sağlamaya eser ve hak sahiplerinin haklarını korumaya çalışmış ve yine kullanıcılarında haklarını gözetmeye azami itina göstermiştir.

Telif hakları yasası 1995 yılından itibaren daha bir ağırlık kazanmış, teknolojik gelişmeler nedeniyle sık sık değişime uğrama durumuna maruz kalmıştır.2001,204,2008 yılında yapılan değişiklikler ile kısmen ihtiyaçlar giderilmiş olup teknolojinin hızla gelişmesi neticesinde önü alınamayan ve kontrol edilemeyen hak ihlalleri de bu yasa ile önlenmeye çalışılmıştır. Bunun yanında Avrupa birliği direktiflerinde belirtilen istisnalar da bu kapsamda uygulamaya konulmuştur. Türkiye’de halen mevcut olan yasa ile de hak ihlallerine ve korsan kullanıma karşı ciddi yaptırımlar öngörülmesine rağmen yasaların uygulanmasın da, denetimlerde başarının tam sağlanamadığı da bir gerçektir. Aslında yargı çevresinde bu konu ciddiyetle ele alınmasına rağmen ceza hükümlerinin bu kanundan kaynaklamayan nedenlerle etkisizleşmesi, Meslek birliklerinin ve hak sahiplerinin mali anlamada güçsüzlüğü korsanla mücadelede etkinliği azaltmıştır.

Yapılan değişiklikler ile özellikle toplu hak yönetimi (collective management)yolu ile hakların toplanması idaresi gelirlerin toplanması ve dağıtılması düzenlenmiş olup, korsanla mücadelede birliklerin ekonomik anlamada elini güçlendirmiştir. Aslında uzun yıllardır yargıda oluşan birikim ile pek çok sorun çözülmeye çalışılmıştır. Yeni değişiklikler le de bu durum daha da kuvvetlendirilmiştir.

Ana başlıklar ile değişiklikler neyi içermektedir. Bunları belirteceğiz. Ancak TBMM de görüşmeler sırasında ekleme veya değişikler olup olmayacağını yasanın kabulünden sonra göreceğiz. Tabi bu yasada en önemli hususlardan en önemlisi uluslararası tükenme ilkesine geçilmiş olması ve istisnaların genişletilmesi ve lisanslamaların önünün açılmasıdır. Bu değişiklikler özellikle eser sahiplerinin gelirlerinin artırılması, sözleşmelerle bazı hakları verseler dahi uygun bir bedel alabileceklerinin yolunu açmaktadır. Daha iyi bir fikri mülkiyet sisteminin kurulmasına daha da yardımcı olabileceğini düşünmekle beraber tüm istisna ve sınırlamaların 3 adım testi ile birlikte uygulanabileceğini de belirtmek isteriz.

Bu değişiklerden kimler nasıl etkilenecektir. Bu çalışmayı da yasanın çıkmasına müteakip inceleyeceğiz. Üniversiteler, özel okullar, dershaneler, kütüphaneler, fotokopi merkezleri, matbaalar, satış yerleri, internet satış siteleri, internet siteleri, müzik ve sinema eseri kullananlar, yayıncılar yapımcılar televizyon kanalları ve özellikle yabancı yayınlar etki alanı içine girmektedir.

1-fikir yöntem teori matematiksel kavram günlük haber ve olayları gibi eser niteliğine haiz olmayanların bu kanun kapsamında korunmayacağı belirtilmiştir,
2-Yasanın tanımlar kısmında düzenlemeler ve iyileştirmeler yapılmış olup komşu haklar tanımı kaldırılmış bu haklar bağlantılı haklar içine alınarak düzenlenmiştir.
3-Bilgisayar programlarına ilişkin düzenleme daha anlaşılır hale getirilmiştir.
4-Veri tabanlarına koruma getirilmiş olup 15 yıllık bir koruma süresi konulmuştur.
5-Ulusal tükenme ilkesinden vazgeçilip uluslararası tükenme ilkesine geçilmiş olup paralel ithalatın yapılabileceği, yabancılar açısından münhasır yetkili satıcılar haricinde herkesin yurtdışından eserleri getirip Türkiye’de satabileceği hükmü getirilmiştir.
6-Umuma iletim hakkı ile temsil hakkının kullanımı sırasında oluşan karışıklıklar netleştirilmiş ve temsil hakkı tanımı netleştirilmiştir.
7-Yine yayma hakkı ile umuma iletim hakları tanımları netleştirilmiştir.
8-Yeniden iletim kavramı maddeye konularak karışıklıklar önlenmiş olup sinema eserlerinde yapımcıların sözleşmede belirtilmedikçe bazı hakları devralmış sayılacakları belirtilmiş ancak ilk gösterim yada umuma iletimden itibaren 5 yıl sonra uygun bedel haklarının doğacağı belirtilmiş bu süre diziler açısından 6 yıl olarak belirlenmiştir.
9-Uygun bedel haklarının da koruma süresince devam edeceği hükme bağlanmıştır
10-Yyaınlanmış eserin eğitim öğretim ve bilimsel araştırma sürecinde örnekleme yoluyla dolaylı ve doğrudan kullanımı ve yine uzaktan eğitim de de kullanımı istisnası görme engellileri de kapsayacak biçimde teknolojik önlemler almak ve hak sahiplerine zarar vermemek koşulu ile getirilmiştir.
11-Kamuya açık kütüphanelerde ilim ve edebiyat eserinin kamuya ödünç verilmesi serbest hale gelmiştir. Ancak zorunlu eğitim öğretim kurumları haricinde olan kütüphanelerinin hak sahiplerine uygun bir bedel ödeme zorunluluğu getirilmiştir.
12-Arşiv amaçlı çoğaltım ve kullanım istisnası gerekli teknolojik önlemlerin alınması kaydı ile kamuya açık kütüphane ,müze ve arşivler için getirilmiştir.
13-Alenileşmiş eserlerin karikatür, parodi, pastiş amacıyla kullanımı serbest hale gelmiştir.
14-eserlerin ekonomik menfaat güdülmeden şahsi kullanım amacı ile çoğaltılabileceği, bilgisayar programları, elektronik veri tabanları, mimarlık eserleri ve hukuka aykırı çoğaltılmış nüshalar hariç tutularak düzenlenmiştir. Ancak bu hükmün uygulanmasında 3 adım testi her zaman geçerlidir.
15-teknolojik bir işlem sürecinin ayrılmaz ve esaslı bir parçası olup eserin hukuka uygun kullanımını sağlamak ve eseri hukuka uygun şekilde üçüncü kişilere iletmek amaçlı geçici çoğalmalar serbest hale getirilmiştir
16-Eserlerin kısmen fotokopi ile çoğaltılması uygun bedel karşılığında serbest hale gelmiştir.
17-Engellilere yönelik olarak formatta üretimi olmayan eserlerin engellilere yönelik kullanılabileceği istisnası getirilmiştir.
18-Radyo Televizyon kuruluşlarının yayın hakkına sahip oldukları eserleri yayın izninin bitimine kadar geçici olarak kaydedebilecekleri belirtilmiştir.
19- Kanunda belirtilen tahditler ve istisnaların hak sahiplerinin meşru menfaatlerine aykırı kullanılamayacağı belirtilmiştir.
20-En az iki meslek birliğinin bir araya gelerek ve izin alarak toplu hak yönetimi için ortak lisanslama birliği kurabilecekleri hükme bağlanmıştır.
21-Aynı alanda birden fazla meslek birliği kurulabileceği belirtilmekle eski yasada meslek birliği kurmak için o alanda kurulmuş meslek birliğinin üye sayısının 3 te 1 çoğunluk aranırken bu oran yarıya düşürülmüştür.
22-Meslek birliklerinin üyelik ,yetkilendirme ve denetimi konusunda yeni düzenlemeler getirilmiştir.
23-Toplu hak yönetimi usul ve esasları düzenlenmiş olup meslek birlikleri eser ve hak sahiplerince yetkilendirilmemiş olsa dahi lisanslama yapabilecek ve lisanslamalar sadece meslek birlikleri aracılığı ile yapılabilecektir. Ancak Güzel sanat eserleri meslek birlikleri yeniden satıştan pay alma haklarını, sinema meslek birlikleri umuma iletimden doğan uygun bedel haklarını ve icracı sanatçılar meslek birlikleri ise yeniden iletim ve erişime sunmadan doğan uygun bedel haklarını eser ve hak sahiplerinden aldıkları yetkilerle lisanslama yapabilecektir. Toplu hak yönetiminden karşılıklı anlaşmalar gereği yurtdışı hak sahipleri de yaralanacaktır.
24-Tarifeler ve lisanslamalar ile ilgili olarak Telif Hakem kurulu oluşturulmuştur.
25-( copyright levi) Kopyalama harcı-imalat ithalat kesintisi %3 olarak düzenlenmiş olup toplanan gelirin ¼ ü genel bütçeye ,kalan yarısı bakanlık kullanımına diğer kalan yarısı ise meslek birliklerine dağıtılacaktır
26-İşyerlerinin sertifika alması ve bunun usulleri düzenlenmiştir.
27-Güzel sanat eserlerinin eser sahipleri tarafından devredildikten sonraki satışlarında pay alma hakkı yeniden düzenlenmiş olup bu haklar yetki çerçevesinde sadece meslek birlikleri tarafından takip edilecektir.
28-Kimsesiz eserlerden faydalanma yani eser sahibinin olmadığı ve ulaşılamadığı durumlarda sadece kamu kurum ve kuruluşlarının bu hakları basit ruhsat şeklinde kullanabileceği hükmü getirilmiştir.
29-Kanunun 68. Maddesinde düzenlenen 3 kat tazminat talebi ise 2 katından aşağı olmamak üzere 3 katına kadar şeklinde düzenlenmiştir.
30-Ceza maddelerinde düzenlemeler yapılmış olup bandrol suçlarının resen tabip edileceği, diğer suçların ise takibinin şikayete bağlı olacağı belirtilmiştir. Özellikle teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik fiiller cezalandırılmıştır.
31-Bağlantılı hak sahiplerinin hakları yeniden düzenlenmiştir. Bağlantılı hak sahiplerinin eser sahipleri gibi tüm haklardan faydalanacağı belirtilmiştir.
32-Veri tabanı ile ilgili koruma süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir.
33-Sertifika yükümlüğüne uymayan işyerleri için idari para cezası öngörülmüştür.
34-Denetim komisyonları ayrı bir madde de düzenlenmiş olup denetim komisyonları üyelerine verilecek ikramiyeler iyileştirilmiştir.
35-El konulan korsan nüshalar ile ilgili olarak düzenleme yapılmış olup el konulan nüshaların saklanması depolanması yükümlülüğü maliye teşkilatına verilmiş ayrıca bunların mahkeme sonucu beklenmeden imha edilmesi ve hammaddeye dönüştürülme süreci hızlandırılmış ve belli usullere bağlanmıştır. Bu değişiklikten önce de el konulan nüshaların aynı usulle 3 ay içinde imha edileceği de hükme bağlanmıştır.

Haberler


16
MAY

FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNDA (TELİF HAKLARI YASASI) YAPILACAK OLAN DEĞİŞİKLİKLER MECLİSE SEVK EDİLDİ

Türkiye’de telif hakları yasası olarak bilinen 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunu değişiklikleri 7 yılı geçen bir çalışma sonu tamamlanarak görüşülmek üzere TBMM ye sevk edildi. Yasa değişiklik çalışmaları uzun yıllardır devam etmekteydi. Değişiklik metnini hazırlayan kültür ve turizm bakanlığı geçen yıl yani 2017 yılı içinde bu çalışmalara hız vermiştir. Bakanlık bu değişiklikleri yaparken Avrupa Birliği direktiflerini ve son gelişmeleri esas almıştır. Türkiye’de bulunan eser sahipleri ,yayıncılar, yapımcılar ve icracı sanatçılar dan oluşan çalışma grupları ile görüş alışverişinde bulunulmuş ve neredeyse herkesin görüşü alınmıştır. Bakanlık titiz bir çalışma ile dengeleri sağlamaya eser ve hak sahiplerinin haklarını korumaya çalışmış ve yine kullanıcılarında haklarını gözetmeye azami itina göstermiştir.

16
MAY

Av. Abdullah EGELİ 6. Ulusal Yayın Kongresi'nde Görev Aldı

6.Ulusal Yayın Kongresi 10-11 Mayıs 2018 tarihlerinde Afyonkarahisar’da gerçekleştirildi. Kongreye tüm yayıncı yazar kuruluşları ilgili bakanlık yetkilileri katıldı.